De Brasschatenaren noemden de huidige wijk Bethanië vroeger De Ploeg of de Congo. Het stond synoniem voor afgelegen, ver weg, aan het einde van de bewoonde wereld, een plaats waar de beschaving niet of nauwelijks was doorgedrongen. Was het inderdaad een verlaten gebied? Woonden er honderd, tweehonderd jaar geleden al enkele kluizenaars, pioniers of boeren? Of niet?
Om uitsluitsel te geven hebben we de Ferraris-kaart (1) bestudeerd. Daarop zie je een oude, met haag omheinde tuin, opgedeeld in vier percelen. Verwilderde fruitbomen en meidoorn vond je regelmatig in Brasschaat terug als doorgegroeide hagen. Het duidt op cultuurgebruik.
De Ploeg
Herbergnaam die op het platteland vaak voorkwam. In sommige gevallen was er aan herbergen met die naam een smederij-wagenmakerij verbonden, waar onder meer ploegijzers werden gesmeed. Of dat bij onze Ploeg het geval was, is niet bekend. Gezien de vrij geïsoleerde ligging is het best mogelijk dat er behoefte was aan een plaatselijke smidse, maar gegevens daarover ontbreken. Zelfs als de naam De Ploeg niet geïnspireerd was op de aanwezigheid van een smederij, het was in ieder geval een zeer geschikte naam! In de omliggende heide startte men met een systematische ontginning, het kwam voor het eerst onder de ploeg. Er werd in de eerste jaren na de verkaveling van de Klaverheide in de buurt inderdaad heel wat afgeploegd!
De eerste bewoners
Rechts aan de weg naar Moerdijk, bijna twee kilometer voorbij Driehoek, stond een hoeve met afspanning: La Charue of De Ploeg, eene schoone ende welgelegen uytespanninge ofte herberge met annexe landen ende bosch … Op het huidige stratenplan situeert zich dat ongeveer vijftig meter voorbij het recyclagepark. Naar deze afspanning zullen later zowel het gebied als de weg hun naam krijgen: de Ploeg en Ploegsebaan. Hoeve en herberg werden rond 1750 opgericht door Cornelis Beuckelaers. Tussen hoeve en herberg lag een karrenspoor dat schuin de velden en weiden in voerde. Die weg, ligt er nu nog, nu in beton, en leidt naar het Kamp.
Door de openbare verkoop van de afspanning (1785, met 6 ha grond) en de hoeve (1786, met 4,5 ha grond) werden de gebouwen gescheiden, de hoeve aan de linkerkant van de zandweg, de herberg aan de rechterkant. Enkele decennia later, in 1842, kocht de geroemde Corneel De Pooter de hoeve en werd pachter van de ernaast liggende herberg.
Ondertussen had zich op de hoek Ploegsebaan/Mishagen rond 1810 een andere koeienboer gevestigd: Frans Schijnen. Corneel, één van zijn elf kinderen, trouwde op 15 juni 1854 met Isabella De Pooter, enig kind van Corneel De Pooter. Uit de nalatenschap van zijn schoonouders verwierf Corneel Schijnen de hoeve met bijhorende gronden. In 1875 kocht hij eveneens de herberg met gronden van de toenmalige eigenares Caroline Geelhand zodat hoeve en herberg weer één geheel vormden. Corneel en Isabella behartigden hun zaken zeer goed, want door de aankoop van gronden aan de overzijde van de Ploegsebaan en aan Mishagen waren ze in het bezit van maar liefst 22 ha grond. Zij hadden drie kinderen: Alfons zette het bedrijf verder.
Op 9 juli 1875 verkoopt Carolina Maria, grondeigenares en wonend te Antwerpen, voor notaris P.A.J. Kennis van Kapellen de hoeve met huizing zynde herberg en pachterswoning genaamd de Ploeg met zaailanden heide weide ... samen met nog twee percelen in de buurt, voor 11.000 fr. aan Cornelius Schynen.
De gemeente Brasschaat kocht in de jaren zeventig gronden in de buurt aan voor de bouw van een vuilverbrandingsinstallatie. Het perceel werd zo ingeplant dat de vuilverbrandingsoven - na de bouw van het toen geplande duwvaartkanaal -naast dit kanaal zou liggen. In 1978 werd de oven in gebruik genomen en kort nadien alweer gesloten. Direct na de sluiting werd het containerpark geopend.
Maatwerkbedrijf Aralea
Het perceel met de hoeve is braak blijven liggen tot er een RUP (ruimtelijk ordeningsplan) werd opgemaakt waarbij dit perceel mee in de zone voor openbaar nut werd opgenomen. Aralea (2) vond hier de perfecte locatie om uit te breiden. Het sloot een erfpacht af met de gemeente. Op de plaats van café De kleine Ploeg bouwde Maatwerkbedrijf Aralea een nieuw ruim complex naar een ontwerp van architecten Henk Van Aelst en Koen Verhoeven. het is in gebruik sinds 2020. Vooraan op het perceel liggen Nato pijpleidingen, de schuine voorzijde van het gebouw is bepaald door de aan te houden afstandsregels van deze leiding. Onlangs kreeg de locatie van Aralea de naam De Ploeg meegegeven, verwijzend naar de oude herberg-boerderij. Bij de grondwerken werden oude fundamenten van bakstenen gebouwen teruggevonden.
(1) Generaal-majoor Ferraris was bevelhebber van de artillerie in de Oostenrijkse Nederlanden. Hij kreeg in 1770 van keizerin Maria-Theresia van Oostenrijk de opdracht om betrouwbare kaarten te maken van het huidige België, toen deel van Oostenrijk. Met een grote groep medewerkers uit de militaire school zette hij zich aan het werk. Ter plaatse werden alle gegevens (waterlopen, verhevenheid, wegen, vegetatie, bebouwing, ...) getekend op deelkaarten. Dat gebeurde zo nauwkeurig dat ze een eeuw later, einde 1800, aan de basis lagen van de Belgische militaire stafkaarten. In 1778 waren alle 25 deelkaarten klaar. Ze werden gegraveerd op metalen platen, afgedrukt en enkele zelfs met de hand ingekleurd.
(2) Aralea stelt als maatwerkbedrijf mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt tewerk. Ze bieden hen een leertraject aan binnen de afdelingen groenonderhoud, verhardingen en cafetaria Mikerf. Kinderboerderij Mikerf is een arbeidszorgcentrum voor mensen met een werkhandicap op fysiek, mentaal of psychisch vlak. Het doel van Aralea is mensen te doen groeien. Dit binnen Aralea of door uiteindelijk de stap te zetten naar de reguliere arbeidsmarkt.