Estaminet in den Congo – nu The Paddock

Bijgewerkt:
27/10/2025

De Congo is een regelmatig voorkomende naam voor het deel van Bethanie rond Mishagen en Ploegsebaan. Waarvan deze naam komt is onduidelijk. Er wordt veel over gespeculeerd.

Een mogelijke verklaring van een inwoner: “80- en 90-jarigen in Brasschaat herinneren het zich nog misschien. Mijn moeder in ieder geval wel en zij is geboren in 1934. Ze woonde in haar kinderjaren in de Mishaegenstraat waar haar moeder een kruidenierswinkeltje openhield. Op de weilanden tegenover "The Paddock" (van de schoonvader van burgemeester Frans Schijnen) heeft zich eind jaren '30 iets speciaals afgespeeld: een Congolees festival met echte Congolese mannen en vrouwen in strooien rokjes. Daar is mijn moeder toen met haar ouders naartoe geweest.”

Een ander vertelt: "Langs Mishaegen stonden verschillende woonwagens. De kinderen van de bewoners speelden in het slijk en zagen als gevolg daarvan er erg zwart uit. Precies kinderen uit  ‘de Congo’.

Het blijft gissen. De juiste uitleg over café de Congo en de exacte locatie moeten nog gevonden worden. In een eerder wetenschappelijke bijdrage van dr. Edward Van Osta in een uitgave van Heemkring Breesgata (Geschiedenis van oude Brasschaatse Herbergen, 2002) lezen we: “De vraag kan echter gesteld worden wat er eerst een naam heeft gekregen, de herberg of de buurt. Heeft de herberg zijn naam aan de buurt heeft gegeven, of hem eraan ontleend. Met volledige zekerheid kan die vraag niet worden beantwoord. Immers, beide situaties doen zich voor: bij relatief recente herbergen zoals Café Driehoek, Café Bethanie, Café Kaart, Café Vriesdonk, ... weten we dat ze hun naam hebben ontleend aan de bestaande buurt- of wijknaam. Bij andere herbergen, zoals de Ploeg en de Congo, is echter het omgekeerde waar: daar is de naam van de herberg op de buurt overgegaan.
De naam Den Congo werd allicht geïnspireerd door de geïsoleerde ligging van het gebied, ver van de bewoonde wereld.

Speurwerk van Alain Leyssens leverde een schilderij op, bewaard in het MAS: Voorstelling van het volksspel Brooieken bijt. Een volksspel dat plaatsvindt in een café-estaminet, genaamd 'In den Congo'. Is dit estaminet inderdaad in Brasschaat? De man die de kinderen een hengel met een object voorhoudt, heeft een opvallend grote, rode neus. Allicht is hij de persoon die in het opschrift 'Jan de Neus' wordt genoemd?

Estaminet Den Congo

Mogelijk is dit de oplossing naar de vraag vanwaar ‘den Congo’ komt. Het huidige ‘The Paddock’ is dan het vervolg van Estaminet ‘In den Congo'.