Wat je moet weten over nalatenschap

aangifte van de nalatenschap

alatenschap. De aangifte wordt ingediend bij de federale overheidsdienst 
financiën (ontvanger van de registratie). Je kan dit zelf doen, of laten doen, door een notaris van je keuze.
Je haalt speciale invulformulieren op het kantoor voor successierechten. 
De ingevulde formulieren bezorg je terug op hetzelfde kantoor.

Als je beroep doet op een notaris voor de aangifte van de nalatenschap, neem je best zoveel mogelijk relevante documenten mee:

• trouwboekje en huwelijkscontracten van de erfgenamen;
• overlijdensakte;
• giften tussen echtgenoten en testamenten;
• eigendomstitels van onroerende goederen;
• brandpolis;
• bankrekeningen en kluizen;
• alle bewijzen van schuld (begrafenis, grafconcessie, grafzerk, huishoudelijke schulden, medische kosten, aanslagbiljet belastingen...).
   

termijn waarbinnen je de aangifte moet doen

Je dient het aangifteformulier in bij het registratiekantoor van de laatste 
woonplaats van de overledene...

• in België: binnen de vier maanden na overlijden van het familielid;
• in Europa: binnen de vijf maanden na overlijden van het familielid; 
• buiten Europa: binnen de zes maanden na overlijden van het familielid.

Als de termijn niet haalbaar is, kan je vóór de normale tijd voorbij is, uitstel vragen. Voor een niet tijdige aangifte wordt een boete aangerekend per maand en per persoon op wie de verplichting rust. Zelfs als je uitstel krijgt, moet je de 
successierechten betalen binnen de twee maanden na de normale 
aangiftetermijn. Vanaf de eerstvolgende maand betaal je nalatigheidinteresten.

wettelijk samenwonen en erven

Wettelijk samenwonenden erven van elkaar, tenminste als de samenwonenden een verklaring hebben afgelegd voor de ambtenaar van de burgerlijke stand. Het gaat om een beperkt erfrecht. De langstlevende wettelijk samenwonende partner krijgt automatisch het vruchtgebruik van de gezinswoning en van de huisraad die zich erin bevond, zonder dat een testament nodig is.
 

successierechten

Successierechten zijn bijzondere rechten op goederen die je betaalt aan de overheid na een overlijden. Ze worden berekend op de nettowaarde van wat iedereen als erfdeel ontvangt. Het tarief hangt samen met het bedrag van het erfdeel en met de graad van verwantschap met de overledene.

Er is geen aangifte nodig als er geen successierechten zijn en de overledene 
geen enkel roerend en/of onroerend goed achterlaat. Je brengt wel de ontvanger van het kantoor der successierechten hiervan op de hoogte met een aangetekend schrijven.

tarieven

Voor de berekening van de successierechten wordt de nalatenschap opgedeeld in roerende en onroerende goederen. Beide delen worden afzonderlijk belast.

Samenwonenden betalen evenveel successierechten als gehuwden. Voorwaarde is dat je wettelijk samenwoont of sedert tenminste één jaar ononderbroken met de erflater samenwoont en er een gemeenschappelijke huishouding mee voert. Ingeschreven zijn op hetzelfde adres doet vermoeden dat je samenwoont en een gemeenschappelijke huishouding voert. 
Voldoe je niet aan de voorwaarden, worden de successierechten berekend alsof je van een vreemde erft. Die tarieven liggen veel hoger.

De tarieven van successierechten vind je terug op de internetpagina. 
Of je vraagt het aan een notaris of op het registratiekantoor.
 

Wat komt er in de aangifte?

De nalatenschap van een overledene bestaat uit het totaal van zijn bezittingen (actief), min zijn schulden (passief). Als je de aangifte zelf invult, vraagt je best raad bij het Registratiekantoor.
 

nalatenschap aanvaarden of verwerpen

Een nalatenschap aanvaarden betekent dat je zowel de voordelen (baten) als de lasten (kosten) van de nalatenschap aanvaardt. Een aanvaarding is altijd definitief!

Je hebt drie keuzemogelijkheden.

• Je aanvaardt de erfenis uitdrukkelijk of stilzwijgend.
• Je aanvaardt de erfenis onder voorrecht van boedelbeschrijving. 
  Kies voor deze optie als je niet zeker bent dat de erfenis een positief saldo oplevert. Er wordt eerst een inventaris opgemaakt van alle bezittingen en schulden. Aan de hand daarvan ga je na of je voordeel hebt bij de erfenis. 
  Voor de aanvaarding onder voorrecht van boedelbeschrijving moet je een verklaring afleggen bij de griffie van de Rechtbank van Eerste Aanleg van de plaats waar de overledene zijn of haar woonplaats had.
• Je verwerpt de nalatenschap. 
  Je betaalt geen schulden maar je hebt evengoed geen recht op de bezittingen. Het verwerpen van de nalatenschap doe je eveneens bij de griffie van de Rechtbank van Eerste Aanleg.

testament

Indien je wil weten of je overleden familielid een testament heeft gemaakt, vraag het na bij de notaris.

De notaris kan in een centrale databank (CRT) nagaan of het overleden familielid een testament heeft opgemaakt. Hij kan ook de bijzonderheden ervan opvragen.
 

een erfenis stilzwijgend aanvaarden

Er wordt verondersteld dat je een erfenis stilzwijgend aanvaardt als je...

• ofwel deelneemt aan de verdeling van de goederen;
• ofwel stukken uit de erfenis verkoopt;
• ofwel geld opvraagt van de bankrekening van de overledene 
• (behalve als dat geld dient om de begrafenis te betalen).

Deze handelingen worden gebruikt als bewijs dat je van plan was om de 
erfenis te aanvaarden.